Waarom een studie naar kwetsbare personen?

Kwetsbaarheid binnen de opvang is geen nieuwe thematiek. De opvangwet van 2007 erkent reeds expliciet de noodzaak aan een betere bescherming van kwetsbare personen die om internationale bescherming verzoeken. Bovendien vroeg Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, de heer Theo Francken in zijn algemene beleidsnota van 2014 om “maximale aandacht te hebben voor de meest kwetsbare groepen onder de kandidaat-vluchtelingen”. En op niveau van het Gemeenschapsrecht wordt vereist dat de Europese lidstaten rekening houden met de situatie en de behoeften van kwetsbare personen die om internationale bescherming verzoeken.

Echter, 10 jaar na de inwerkingtreding van de opvangwet, werd over deze kwestie nog geen evaluatie uitgevoerd door het Agentschap.

De Studie Kwetsbare personen met specifieke opvangbehoeften stelt zich daarom als doelstellingen om een gedetailleerd beeld op te stellen van de manier waarop het opvangnetwerk de beschermende bepalingen met betrekking tot de identificatie van kwetsbare personen toepast en de mate waarin er rekening gehouden wordt met de bijzondere noden of behoeften van deze bewoners.

De eerste fase van de studie

De studie wordt uitgevoerd in twee fasen die elk verschillende activiteiten omvatten en waarvan er tot nu toe vier werden uitgevoerd: een literatuurstudie, een juridische analyse, observaties en verkennende gesprekken en een bevraging via enquête. Voor de observaties en verkennende gesprekken trokken de medewerkers van de Dienst Studie en Beleid het terrein op en bezochten verschillende opvangstructuren en hadden gesprekken met de dienst Dispatching van Fedasil, de Cel Kwetsbaarheden van DVZ, Ciré, Caritas en Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Er werd ook een enquête afgenomen bij maatschappelijk werkers/sociale begeleiders en gezondheidswerkers die werkzaam zijn in de opvangstructuren van Fedasil en de partners. Op basis van deze activiteiten werd een syntheserapport opgesteld met de belangrijkste bevindingen van de eerste fase van de studie.

Het vervolg

In 2017 gaat de tweede fase van de studie van start. Twee activiteiten staan hierbij gepland, namelijk interviews en een inventarisatie van Europese praktijken. We beogen met de interviews drie verschillende actoren aan het woord te laten: de medewerkers van de opvangstructuren, de bewoners van de opvangstructuren zelf en externe organisaties. De studie beperkt zich echter niet tot de Belgische praktijken. Een deelactiviteit van de studie zal namelijk bestaan uit een inventarisatie van de praktijken van de verschillende Europese landen aan de hand van een “ad-hoc query” bij het Europees Migratienetwerk (EMN).

Op basis van de resultaten van deze studie zullen dan afsluitend aanbevelingen geformuleerd worden voor het verbeteren van de opvangcondities van kwetsbare personen met specifieke opvangbehoeften.