De meerderheid van illegale binnenkomst via de zee in de Europese Unie gebeuren in de Mediterraanse regio. De EU heeft enkele solidariteitsmaatregelen genomen om die lidstaten te ondersteunen, die de meeste last ondervinden van die migratie, zoals financiële steun.

Dit rapport, uitgebracht door het Europees Agentschap voor Fundamentele Rechten (FRA), bespreekt deze maatregelen en concentreert zich daarbij op de uitdagingen die rijzen rond fundamentele mensenrechten. Daarnaast haalt het rapport ook Europese financieringsinstrumenten aan en intra-EU relocalisatie van Malta aan, en geeft het een gedetailleerde beschrijving van de operationele samenwerking met Frontex.

Enkele sleutelbevindingen zijn:

• De instrumenten rond grens-en visabeleid bevatten weinig referenties naar fundamentele rechten. Fundamentele rechten zijn niet opgenomen in de doelstellingen en behoren bijgevolg niet tot de indicatoren om de maatregelen te evalueren.
• Het toewijzen van fondsen is gericht op veiligheid en worden verleend in functie van gradaties van gevaar, die bepaald worden in overleg met Frontex.
• Een volgend solidariteitsmiddel is de operationele steun van Frontex. Een aanzienlijk aantal middelen worden ingezet voor operaties op zee, door Frontex gecoördineerd. Dergelijke operaties op zee gebeurden hoofdzakelijk in de Mediterraanse zee en de Oost-Atlantische Oceaan, waarvan zo'n 50 uitgevoerd werden eind 2012. De meeste maritieme operaties van Frontex worden georganiseerd in het kader van EPN, een permanent regionaal netwerk voor veiligheid aan de Zuidelijke zeegrenzen van de EU.
•  Operaties op zee, door Frontex gecoördineerd, deden ernstige vragen rijzen rond fundamentele rechten. Frontex heeft belangrijke stappen ondernomen om respect voor fundamentele rechten te verbeteren; door: specifieke plichten te formuleren in de documenten die een operatie omkaderen, meer nadruk te leggen op fundamentele rechten tijdens educatieve workshops en door gast-officieren, die door Frontex ingezet worden, onder een duidelijke plicht te plaatsen om schendingen van fundamentele rechten te melden. Niettemin zijn er nog steeds problemen die aangepakt moeten worden.