Het harmonisatieproces inzake asiel starte in 1999 in Tampere, waar Europese beleidsmakers zich engageerden voor de oprichting voor een Gemeenschappelijk Europees Asielsysteem (GEAS). De eerste fase hiervan werd in 2006 onder het programma van Den Haag (2004-2009), waarbij het wettelijk kader inzake asielregelgeving werd vastgelegd. De tweede fase van het harmonisatieproces werd nu voltooid met de goedkeuring door het Europees Parlement van de bijgewerkte regelgeving.

Kwalificatierichtlijn

De herziening van de richtlijn aangaande de kwalificatie van vluchtelingen of personen die in aanmerking komen voor een andere vorm van internationale bescherming was reeds aangenomen eind 2011 en de omzetting in nationale regelgeving is voorzien voor 2013.

Asielprocedurerichtlijn

Met de nieuwe gemeenschappelijke regels worden er behandeltermijnen ingevoerd voor lopende asielaanvragen. Voortaan zal er een standaardtermijn van zes maanden gelden, met beperkte mogelijkheid voor uitzonderingen. Ook zijn er strengere regels voor de opleiding van het personeel dat met asielzoekers omgaat, en nieuwe bepalingen voor de speciale behoeften van alleenstaande minderjarigen en andere kwetsbare personen.

De Opvangrichtlijn

Tot de belangrijkste verbeterpunten aan de richtlijn opvangvoorzieningen van 2003 behoren: fatsoenlijke detentie- en leefomstandigheden, een vroege evaluatie van de medische en psychologische behoeften en een snellere toegang tot de arbeidsmarkt (negen maanden na het indienen van een asielaanvraag). De algemene regel zegt dat asielzoekers die vastgehouden moeten worden, in gespecialiseerde detentiecentra worden geplaatst.

De Dublinverordening

De Dublin-verordening bepaalt welke landen verantwoordelijk zijn voor de behandeling van een asielaanvraag. Meestal is dit het land waar de asielzoeker voor het eerst de EU binnenkwam. Met die nieuwe regels worden asielzoekers niet meer naar EU-landen overgeplaatst waar zij risico lopen op een onmenselijke behandeling. Ook wordt er een vroegtijdig waarschuwingsmechanisme ingevoerd dat moet voorkomen dat nationale asielproblemen uitmonden in crisissituaties

De Eurodacverordening

De meest bediscussieerde wijziging aan de herziening van deze verordening is dat politiekorpsen en Europol toegang krijgen tot de vingerafdrukken van asielzoekers in de Eurodac databank. Dit om hen te helpen bij het bestrijden van terrorisme en zware criminaliteit. Leden van het Parlement hebben willen dat er strengere bepalingen voor bescherming van persoonsgegevens komen. Dit om te voorkomen dat deze gegevens voor andere doeleinden worden gebruikt.

De nieuwe asielregels, waarover het Parlement al overeenstemming heeft bereikt met de vertegenwoordigers van de Raad - en die wordt gesteund door nationale overheden, moeten in de tweede helft van 2015 in werking treden. (eind 2013 voor de asielkwalificatierichtlijn en de Dublin-regels inzake de overdracht van asielzoekers zullen begin 2014 van kracht worden).

Bron: European Parliament/News, 12 June 2013.