Tijdens de workshop kwamen experten bijeen om te discussiëren over innovatieve strategieën om te komen tot duurzame oplossingen voor migranten die een terugkeerbeslissing hebben ontvangen, alsook voor diegenen die niet gekend zijn bij de nationale autoriteiten.

De deelnemers benadrukten het belang van het opbouwen van vertrouwen, het verkennen van diverse duurzame oplossingen (waaronder vrijwillige terugkeer en legaal verblijf), en het erkennen van de unieke bijdragen van alle betrokken partijen om zo tot duurzame resultaten te komen. 

De ervaring van de deelnemers toonde aan dat samenwerking met CSOs, lokale en nationale autoriteiten haalbaar is wanneer alle stakeholders out-of-the-box durven denken en de noden van migranten in irregulier verblijf voorop stellen.

Gebaseerd op diverse perspectieven en ervaringen, kwamen volgende aspecten naar voor:

Meer dan Vrijwillige Terugkeer:  Deelnemers benadrukten dat het vasthouden aan vrijwillige terugkeer als enige mogelijkheid voor migranten in irregulier verblijf contraproductief is. Inzichten van CSOs en Fedasil benadrukten het belang van het opbouwen van vertrouwen bij migranten door gedetailleerde informatie te verstrekken die hen in staat stelt geïnformeerde beslissingen te nemen over hun toekomst. Deelnemers benadrukten de urgentie om conventionele tegenstellingen zoals internationale bescherming versus terugkeer te overstijgen en alternatieve benaderingen te verkennen, zoals humanitaire, medische en gezinsherenigingsgronden voor regularisatie.

Samenwerkingen op alle niveaus: Er is een groeiende tendens om het maatschappelijk middenveld sterker te betrekken bij begeleiden van migranten in irregulier verblijf. Samenwerking tussen verschillende actoren vereist duidelijk gedefinieerde doelen, wederzijds begrip, creatief denken en erkenning van de unieke waarde die elke betrokken organisatie en instantie biedt. Ervaringen met meerdere pilootprojecten toonden aan dat ondanks verschillende kaders en mandaten, samenwerking haalbaar is wanneer alle belanghebbenden streven naar een gemeenschappelijk doel: het aantal migranten in irregulier verblijf verminderen.

Terwijl de voordelen van samenwerking in multistakeholder governance werden erkend, bespraken deelnemers ook uitdagingen bij het opstarten en het in stand houden van partnerschappen. Tegenstrijdige prioriteiten, gebrek aan vertrouwen, diversiteit van organisaties, financiering en machtsonevenwichtigheden werden geïdentificeerd als obstakels.

Lokale Innovaties: Diverse grassroots-initiatieven getuigden van innovatieve benaderingen in verschillende gemeenten om migranten in irregulier verblijf te ondersteunen. Samenwerkingsinspanningen tussen lokale besturen, CSOs en nationale autoriteiten toonden een sterke wil om duurzame oplossingen te vinden. Er is echter behoefte om pilootprojecten of kleinschalige initiatieven op te schalen en ze te ondersteunen met voldoende middelen en erkenning om hun volledige potentieel te bereiken.

AMIF-Financiering: CSOs en Fedasil pleitten voor het integreren van een brede benadering van ‘case resolution’ voor migranten in irregulier verblijf binnen financieringskaders zoals het Asiel-, Migratie- en Integratiefonds (AMIF), dat verder reikt dan vrijwillige terugkeer. Deze allesomvattende aanpak zou moeten worden ingebed in projectvoorstellen, uitvoering, monitoring, evaluatie en rapportage.

De workshop eindigde met een engagement van betrokken organisaties om samenwerking verder te versterken en blijvend te streven naar duurzame oplossingen voor migranten zonder geldige verblijfspapieren.

Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u de ad hoc vraag over multistakeholder beleid om te komen tot duurzame oplossingen voor migranten in irregulier verblijf lezen, waarop 22 EMN-lidstaten antwoordden ter voorbereiding op deze workshop.