Hoewel het aantal asielaanvragen in de EU in 2021 onder het niveau van 2015-2016 bleef, stegen de asielaanvragen in 2021 met bijna 34% ten aanzien van 2020, waardoor men terug keert naar het niveau van vóór COVID-19. De redenen hiervoor zijn divers: de crisis aan de grens met Belarus, de val van de Afghaanse regering, de versoepeling en opheffing van COVID-19-beperkingen, en meer recent de oorlog in Oekraïne. Deze context benadrukt de noodzaak om op zoek te gaan naar flexibele systemen om de huisvestingscapaciteit voor verzoekers om internationale bescherming beter te beheren.

De richtlijn 2013/33/EU over opvangvoorzieningen biedt het wettelijk kader om te zorgen voor geharmoniseerde standaarden voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming in de EU-lidstaten. Bij een tekort aan huisvesting en opvang voorziet de richtlijn in de mogelijkheid om uitzonderlijke maatregelen te nemen voor de organisatie van tijdelijke noodopvang. Verschillende landen maakten van deze mogelijkheid gebruik en organiseerden - in tijden van crisis - noodopvang in tenten, containers of sportscholen.

Het tekort aan huisvesting werd vaak versterkt door de trage uitstroom - van personen die het statuut van internationale bescherming verkregen – naar particuliere woningen, dit door de grote vraag naar betaalbare huurwoningen en de terughoudendheid van sommige huisbazen om te verhuren aan onderdanen van derde landen.

Om plotselinge veranderingen in de vraag naar huisvesting op te vangen, creëerden landen extra capaciteit in bestaande opvangcentra of richtten ze nieuwe opvangfaciliteiten op. Ook op budgettair vlak werd er flexibiliteit ingebouwd en werden er extra financiële middelen voorzien om de capaciteit van opvang en huisvesting te verhogen wanneer dat nodig was. Enkele landen hebben ook ingezet op een regionale en lokale herverdeling van huisvesting van verzoekers om internationale bescherming op het grondgebied. Door middel van periodieke prognoses en analyses over migratiestromen, bouwden alle EMN-lidstaten en EMN-waarnemerslanden een marge of buffercapaciteit in om te reageren op fluctuaties in migratiestromen. Dergelijke oefeningen zijn meestal gebaseerd op gegevens over verwachte migratiestromen, huisvestingstrends en andere interne en externe factoren.

Bovendien werd het organiseren van privé huisvesting en opvang bij gastgezinnen door de meeste landen beschouwd als belangrijke maatregelen om mensen op te vangen bij onvoldoende huisvestingscapaciteit.  Dergelijke maatregelen werden voornamelijk genomen in 2022 voor het huisvesten van verzoekers om internationale bescherming uit Oekraïne.

Lees voor meer informatie het volledige Inform (in het Engels) hierboven.