Er is weinig bekend over hoe bilaterale terugname-overeenkomsten de terugkeer van illegale migranten beïnvloeden, met inbegrip van asielzoekers wier aanvraag werd afgewezen. Om bij te dragen aan het dichten van deze kenniskloof, is er een nieuwe EMN-inform die de bestaande informatie over dit onderwerp actualiseert en uitbreidt, met name de inventaris van professor Cassarino, die een uitgebreid overzicht geeft van bilaterale terugname-overeenkomsten tussen EU- en Europese Vrijhandelsassociatie (EVA)-landen sinds 1950, en de EMN-studie uit 2014 over 'Good practices in the return and reintegration of irregular migrants'.

De inform richt zich specifiek op de bilaterale overnameovereenkomsten waarover is onderhandeld, die zijn ondertekend of die in werking zijn getreden in de periode 2014-2020. De informatie gaat vergezeld van een gedetailleerde inventaris die de inventaris van professor Cassarino actualiseert door bilaterale terugname-overeenkomsten, uitvoeringsprotocollen en memoranda van overeenstemming in kaart te brengen waarover is onderhandeld, die zijn ondertekend of die in werking zijn getreden in de periode 2014-2021. 

Terugname-overeenkomsten zijn formele instrumenten om de samenwerking te vergemakkelijken tussen twee (of meer) landen die betrokken zijn bij de overname van onderdanen van het ene land op het grondgebied van het andere land. Ze bevatten meestal een directe toezegging van de betrokken staten om in te gaan op verzoeken tot overname van personen (eigen onderdanen, maar in de meeste gevallen ook onderdanen van derde landen of staatloze personen), en leggen de bijzonderheden van de samenwerking vast, zoals tijdslimieten en de afgifte van reisdocumenten. Naast bilaterale terugname-overeenkomsten zijn er ook een aantal terugname-overeenkomsten op EU-niveau (EURAs) gesloten met derde landen, in overeenstemming met de toenemende bevoegdheid van de EU op dit beleidsterrein. 

Uit de inform blijkt dat het aantal bilaterale overnameovereenkomsten tussen EU-lidstaten, Noorwegen en derde landen afhangt van hoe belangrijk die derde landen zijn voor het migratiebeheer van de EU-lidstaten of Noorwegen. Dit wordt bepaald door factoren zoals het aantal mensen uit die landen dat illegaal in de EU verblijft, of niet-onderdanen die vanuit die landen naar de EU komen, hun nabijheid tot de buitengrenzen van de EU en of ze langs belangrijke migratieroutes naar de EU liggen

Uit het onderzoek naar de doeltreffendheid van bilaterale terugname-overeenkomsten blijkt dat deze bijdragen tot een groter aantal terugkeeroperaties en een soepeler verloop van terugkeeroperaties, terwijl ook de samenwerking met derde landen wordt verbeterd. In de meeste gevallen beoordelen de EU-lidstaten de uitvoering van bilaterale overeenkomsten op ad-hoc basis als onderdeel van bijeenkomsten met derde landen. Een meer systematische aanpak van toezicht en evaluatie door de EU-lidstaten en Noorwegen kan helpen om de doeltreffendheid van deze overeenkomsten beter te beoordelen en te vergelijken. 

Hoewel de EU-lidstaten en Noorwegen over het algemeen geen grote uitdagingen meldden bij de uitvoering van bilaterale terugname-overeenkomsten, uitten sommigen hun bezorgdheid over de tijdige overlegging van documenten en identiteitscontrole. Een andere uitdaging betrof de uitvoering van de "derdelandenclausule" of de onderhandelingen over nieuwe overeenkomsten die deze clausule bevatten.