In België bestaat, naast de internationale beschermingsprocedure, een speciale verblijfsprocedure voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV), gekend als de "Best Interest Procedure". Deze procedure wordt gekenmerkt door het zoeken naar een duurzame oplossing en kan worden geïnitieerd ongeacht andere procedures die al zijn opgestart door de minderjarige of zijn/haar voogd. De Belgische wetgeving bepaalt drie soorten duurzame oplossingen:

1. Gezinshereniging met de ouders in het land waar ze wettelijk mogen verblijven;
2. Terugkeer naar het land van herkomst met garanties voor adequate opvang en bescherming, hetzij door de ouders of andere volwassenen, hetzij door overheidsinstanties of niet-gouvernementele organisaties;
3. Een verblijfsvergunning in België.

Door middel van drie Ad Hoc Queries trachtten de Belgische autoriteiten informatie te verkrijgen van andere EU-lidstaten met een eventueel vergelijkbare procedure. De ad hoc queries hadden betrekking op drie aspecten: (i) het bestaan van een specifieke verblijfsprocedure voor niet-begeleide minderjarigen, (ii) de procedure ingeval de duurzame oplossing terugkeer betreft, (iii) de uitvoering van een terugkeerbesluit.

Hieronder volgen enkele resultaten van de ad hoc queries:

• 1ste query: Hebben de lidstaten een specifieke procedure (naast het verzoek om internationale bescherming) voor het verblijf van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen? 14 van de 25 EU-lidstaten die op de eerste vraag hebben geantwoord, hebben een specifieke procedure voor niet-begeleide minderjarigen. De bovenstaande compilatie van antwoorden geeft een meer gedetailleerde beschrijving van de werking van deze procedure (wie de procedure initieert, de beoordeling, hoe de procedure verband houdt met andere procedures en wat er gebeurt als de niet-begeleide minderjarige tijdens de procedure meerderjarig wordt).
   

• 2de query: Geven lidstaten terugkeerbesluiten af aan niet-begeleide minderjarigen? 15 van de 23 EU-lidstaten die de tweede vraag beantwoordden, vaardigen een terugkeerbesluit uit tegen niet-begeleide minderjarigen. De verzameling antwoorden bevat details over de vraag of de beoordeling in het kader van een terugkeerbesluit verschilt van de beoordeling in het kader van een specifieke verblijfsprocedure voor niet-begeleide minderjarigen, in welk stadium de beoordeling van adequate opvang in het land van herkomst wordt uitgevoerd, door wie en of elementen uit de internationale beschermingsprocedure (indien van toepassing) in aanmerking worden genomen. Als de beoordeling van adequate opvang niet kan worden uitgevoerd in het land van herkomst, verlenen sommige EU-lidstaten een verblijfsstatus op humanitaire gronden.
   

• 3de query: Hoe bevorderen de lidstaten vrijwillige terugkeer en hoe wordt het terugkeerbesluit uitgevoerd? De EU-lidstaten doen een beroep op een aantal actoren om vrijwillige terugkeer te bevorderen, zoals IOM, Caritas, lokale overheden en NGO's. De stappen die de EU-lidstaten nemen om het terugkeerbesluit uit te voeren, lopen sterk uiteen. In Estland bijvoorbeeld ligt de organisatie van de terugkeer van de niet-begeleide minderjarigen bij de voogd. In Duitsland wordt de vrijwillige terugkeer van niet-begeleide minderjarigen bevorderd door het REAG-programma en het GARP-programma. Deze programma’s ondersteunen o.a. de organisatie van de terugkeer en betalen de reiskosten. In Nederland wordt de periode van één jaar om de beoordeling van adequate opvang af te ronden tegelijkertijd gebruikt om te onderzoeken of er vertrekmogelijkheden zijn die in de toekomst kunnen worden gebruikt zonder de medewerking van de niet-begeleide minderjarige.

Lees voor meer informatie de compilaties van antwoorden op de ad hoc vragen die hierboven zijn bijgevoegd.