Achtergrond:

Erkende staatlozen die de staatloze status of het staatsburgerschap verkrijgen in een ander land dan het land waarvan ze oorspronkelijk hun staatloze status verkregen, worden ingeschreven in het sociale gezondheidszorgsysteem van dat land en genieten ten volle de respectieve rechten.

Zonder een effectieve uitwisseling van informatie tussen deze twee landen over de erkenning van de staatloze status of de toekenning van het staatsburgerschap, kan de staatloze persoon sociale en gezondheidsvoordelen van twee landen tegelijk ontvangen.

Deze ad hoc query, gelanceerd door EMN Georgië en met de goedkeuring van het EMN Platform voor Staatloosheid, onderzoekt hoe EMN Lidstaten accurate gegevens verkrijgen en bestaande staatloze statussen controleren.

Respondenten:

In totaal beantwoordden 27 landen deze ad hoc vraag (inclusief BE).

Bevindingen:

De ad hoc vraag toont o.a. aan dat:

• De meeste lidstaten geen specifieke verblijfsstatus voor staatlozen hebben. Dit betekent dat de sociale rechten en voordelen die erkende staatlozen genieten, voortvloeien uit het soort verblijf dat ze anders hebben verworven (bijvoorbeeld op humanitaire gronden), en niet uit hun staatloze status op zich. In BE bijvoorbeeld krijgen staatlozen met een verblijfsvergunning een reisdocument, komen ze in aanmerking voor gezinshereniging, hebben ze recht op werk en onderwijs en hebben ze toegang tot sociale zekerheid en gezondheidszorg onder dezelfde voorwaarden als onderdanen van derde landen. Staatlozen die geen verblijfsvergunning hebben, mogen niet werken en hebben alleen recht op dringende medische hulp op dezelfde basis als migranten zonder papieren. Minderjarige staatlozen hebben toegang tot verplicht onderwijs.
   
• De meeste lidstaten hebben geen bilaterale of multilaterale overeenkomsten met andere lidstaten over de uitwisseling van informatie over de staatloze status. Dit komt omdat de bewijslast voor het verkrijgen van de staatloze status vaak bij de aanvrager zelf ligt. In sommige gevallen zullen lidstaten proactief controleren of de aanvrager geen legale ingezetene of onderdaan van een andere lidstaat is voordat ze de staatloze status erkennen.
   
• Het vervallen van verblijfsvergunningen van staatlozen is nooit een reden om hun staatloze status te beëindigen. Gewoonlijk eindigt de erkenning van staatloosheid alleen als de begunstigde het staatsburgerschap van een andere staat krijgt.

Lees voor meer informatie de compilatie van antwoorden in de bijlage hierboven.