Achtergrond:

In Italië wordt bijzondere aandacht besteed aan de manier waarop de zogenaamde 'nieuwe generaties' (d.w.z. kinderen waarvan beide ouders onderdanen van derde landen zijn, maar zelf in Italië zijn geboren of in Italië zijn aangekomen voordat ze de wettelijke leeftijd van meerderjarigheid hebben bereikt) het Italiaanse staatsburgerschap verkrijgen of kunnen verkrijgen. In de afgelopen jaren zijn er projecten besproken om nieuwe manieren in te voeren om het staatsburgerschap te verkrijgen, met name het zogenaamde "getemperde ius soli" (d.w.z. verkrijging van het staatsburgerschap bij de geboorte wanneer het kind in Italië geboren is en wanneer de ouders aan bepaalde integratievoorwaarden voldoen) en/of het "ius culturae" (verkrijgen van staatsburgerschap gelinkt aan het schoolgaan van de kinderen). In deze context informeerde Italië naar bestaande wetgeving in andere lidstaten en waarnemende landen van het EMN over de nationaliteitsverkrijging voor nieuwe generaties, meer bepaald over wetgevende ontwikkelingen tussen 1 januari 2020 en december 2023.

Respondenten:

25 EMN-lidstaten en waarnemende landen beantwoordden deze vraag (inclusief BE).

Bevindingen:

Een voorlopige analyse van de resultaten van de ad hoc query toont aan dat:

• De meerderheid van de EMN-lidstaten en waarnemende landen (AT, BE, CY, CZ, DE, EE, EL, FR, HR, IE, LT, LU, NL, PL, PT, SE, SI, SK, en UA) rapporteerden wijzigingen in hun wet- en regelgeving met betrekking tot de nationaliteitsverkrijging, sinds 1 januari 2020. 
   

• In AT, BE, CY, EE, EL, FR, HR, IE, LT, LU, NL, PT, SE, SI, SK en UA hebben deze wijzigingen betrekking op voorwaarden en vereisten voor het verkrijgen van de nationaliteit. Voorbeelden hiervan zijn wijzigingen van wettelijke vereisten voor minderjarigen (IE), leeftijdsgrenzen voor het verkrijgen van het staatsburgerschap (HR), de verhoging van het taalniveau en het invullen en verwerken van aanvragen (FR), de uitbreiding van de mogelijkheden voor het verkrijgen van het staatsburgerschap (AT) en de verruiming van de uitzonderingen voor het toekennen van het staatsburgerschap aan buitenlandse militairen (EE). In BE werd in 2022 het Decreet betreffende het Vlaams integratie- en inburgeringsbeleid gewijzigd om personen die wegens beperkte leercapaciteiten het Vlaamse inburgeringsprogramma niet kunnen afwerken, de mogelijkheid te bieden een 'verklaring van inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest' te behalen. Deze verklaring is voldoende bewijs om te voldoen aan het inburgeringscriterium voor het verwerven van het Belgisch staatsburgerschap. In Brussel werden de inburgeringprogramma's (voor beide taalgemeenschappen) onlangs toegankelijk voor alle vreemdelingen met een verblijfsvergunning van meer dan drie maanden (voordien hadden enkel personen die minder dan drie jaar legaal in België verbleven toegang). Dankzij deze ruimere toegang kunnen vreemdelingen die de Belgische nationaliteit willen aanvragen hun maatschappelijke integratie bewijzen (één van de voorwaarden om de nationaliteit te verkrijgen) door het inburgeringsprogramma te volgen dat door de bevoegde overheid wordt georganiseerd.
   

• Een kleine meerderheid van de lidstaten en waarnemende landen (AT, EE, EL, FR, HR, IE, LT, LU, NL, PL, PT, SE, SK en UA) gaf aan dat de wetswijzigingen een invloed hebben op hun procedures en/of de organisatie van hun nationale/overheidsinstanties. In deze landen werd de vereenvoudiging van de procedure voor het verkrijgen van de nationaliteit als een positieve ontwikkeling beschouwd. Het gebruik van onlinesystemen voor het aanvragen (FR, LT) en de uitbreiding of actualisering van bevoegdheden voor overheidsinstanties (EL, UA) zijn in dit verband terugkerende voorbeelden.

Lees voor meer informatie de compilatie van antwoorden hierboven.