Disseminatie van informatie in België en in de EU betreffende vrijwillige terugkeer: hoe irreguliere migranten te bereiken die niet in contact staan met de autoriteiten? (EMN)

Deze EMN-studie focust op de verschillende in België en in de EU gebruikte benaderingen om te verzekeren dat irreguliere migranten geïnformeerd worden over de verschillende terugkeeropties

Achtergrondinformatie

Deze EMN-studie analyseert en identificeert de verschillende benaderingen (praktijk en beleid) in de EU-lidstaten en Noorwegen om irreguliere migranten te informeren over hun mogelijkheden voor terugkeer. Het gaat in het bijzonder over vrijwillige terugkeer en begeleide vrijwillige terugkeer.

Meer in het bijzonder gaat de studie in op de omvang van de irreguliere migrantenpopulaties in de (lid)staten;  nationale benaderingen om informatie over (vrijwillige) terugkeer te verspreiden, inclusief ten aanzien van irreguliere migranten die niet in contact zijn met de overheden; de rol van verschillende actoren in deze informatie-verspreiding; net als uitdagingen, geleerde lessen en goede praktijken in het veld. 

Belgische studie

Enkele sleutelbevindingen:

De huidige doelgroep bestaat voor een groot deel uit irreguliere migranten die niet of nauwelijks gekend waren bij de Belgische autoriteiten.

Daarom zijn de informatiestrategieën om al de verschillende doelgroepen te bereiken gediversifieerder geworden.  Het rapport beschrijft de verschillende gebruikte strategieën:

  • Het voorzien van informatie betreffende vrijwillige terugkeer in open opvangfaciliteiten en in "open terugkeerplaatsen" voor asielzoekers vooraleer ze (mogelijks) irregulier worden (in het kader van het terugkeertraject);
  • Het specifiek terugkeertraject voor families met minderjarige kinderen in irregulier verblijf;
  • Het verspreiden van informatie over vrijwillige terugkeer aan personen aan wie een terugkeerbesluit werd betekend via de gemeentelijke diensten in het kader van het SeFor-project;
  • Informatiesessies, gegeven door terugkeerconsulenten van Fedasil, voor intermediaire organisaties die in contact komen met irreguliere migranten (zoals ambassades, Diaspora organisaties, NGO's, noodopvangcentra,...);
  • De (gratis) hotlijn en terugkeerkantoren van Fedasil, via dewelke migranten op maat gesneden informatie kunnen verkrijgen en waar ze een concrete terugkeeraanvraag kunnen indienen.

Het rapport bevat ook informatie over de evaluaties en/of monitoringactiviteiten dat uitgevoerd werden voor deze verschillende strategieën, en belicht enkele beste praktijken en verbeterpunten.

EU Synthese rapport

Dit syntheserapport is gebaseerd op bijdragen van 24 EMN nationale contactpunten van lidstaten van de EU en Noorwegen. De EMN Inform biedt een samenvatting van de voornaamste bevindingen van de studie.

Enkele belangrijke bevindingen:

  • Het is niet mogelijk een nauwkeurige schatting te maken van het aantal ireguliere migranten in de EU wegens de clandestiene aard van het fenomeen, maar  (proxy) indicatoren suggereren dat irreguliere migratie in vele lidstaten toeneemt.
  • De meeste lidstaten hebben meerdere uitdagingen in het verspreiden van informatie over vrijwillige terugkeer aan irreguliere migranten gemeen, zoals: hoe en waar  irreguliere migranten bereiken die niet in contact zijn met de actoren die de informatie verspreiden; taalbarrières; de onwil van migranten om Europa te verlaten (wat ook betekent dat ze mogelijk niet ontvankelijk zijn voor informatie over vrijwillige terugkeeralso meaning)…
  • Alle lidstaten regelen hoe informatie over vrijwillige terugkeer moet verspreid worden onder irreguliere migranten, hetzij via wetgeving of via richtlijnen of instructies. Beleid of wetgeving betreffende de verspreiding van informatie werd onlangs gewijzigd of staat op het punt te worden gewijzigd in negen (lid)staten, wat duidt op een toenemende interesse in het versterken van regels en praktijken om vrijwillige terugkeer te promoten.
  • In de helft van alle (lid)staten, behouden overheidsactoren maar een beperkte rol in de verspreiding van informatie, aangezien deze taak grotendeels wordt uitbesteed aan intergouvernementele organisaties of maatschappelijke organisaties.
  • De verspreidingsinstrumenten die het meest gebruikt worden door de lidstaten zijn folders/brochures, posters en websites met audio-visuele  informatie die anonimiteit en een gemakkelijke toegang bieden aan de gebruikers. Veel lidstaten voorzien ook hulplijnen en drop-in clinics.
  • Er is weinig degelijk bewijsmateriaal met betrekking tot effectiviteit van verschillende maatregelen om irreguliere migranten die niet in contact zijn met de autoriteiten te bereiken. Niettemin hebben (lid)staten lessen getrokken en enkele potentiële goede praktijken ontwikkeld in het verspreiden van informatie.

Meer informatie is te vinden in de bijgevoegde studie.

Publication Date:
do 17 sep 2015
Geografie:
Hoofdthema:
Publicatietype:
Opdrachtgever: